Geen boete meer bij een bedrijfsongeval, maar een verplicht veiligheidsplan?

Iedere werkgever heeft op basis van de Nederlandse arbowetgeving de verplichting tot het melden van ongevallen als er sprake is van:

• dodelijke afloop;
• ziekenhuisopname;
• blijvend letsel.

Vervolgens beslist de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW) of dit ongeval onderzocht moet worden. In dat geval:

• bezoekt een inspecteur de ongevalslocatie;
• bepaalt men of er een (bewezen) overtreding is;
• legt ISZW eventueel een boete op (de hoogte is afhankelijk van de bedrijfsomvang).

Je kan er voor kiezen ongevallen niet te melden, echter riskeer je dan een boete van €50.000,-. Ondanks deze forse financiële sanctie vertellen de cijfers dat minimaal 50% van alle ongevallen in de bouw niet wordt gemeld.

Je kan je afvragen waarom een ongeval niet gemeld wordt. Als je gaat kijken naar de menselijke gedachtegang, dan is het wellicht helemaal niet zo vreemd. Als je het “niet melden van verplichte, negatieve gebeurtenissen (ongevallen)” benoemt als “niet de waarheid vertellen (melden)”, dan wordt het voor velen al menselijker en begrijpelijker. Waarom zijn wij als mensen niet altijd eerlijk? Omdat men vreest dat de gevolgen van “de eerlijkheid” schadelijker is dan de waarheid achterhouden. Daarnaast wordt de kans dat de waarheid uitkomt, door de betrokkenen als minimaal ingeschat. Onze mening is dat een boete-instrument, hoe hoog deze ook is, hier niet veel verandering in zal brengen.

Binnen bedrijfsongeval-onderzoeksmethodieken is men hier al heel lang achter. Hier gaat men niet op zoek naar de directe en indirecte oorzaken van ongevallen om een schuldige aan te wijzen
(en te beboeten), maar om zogenaamde “lessons learned” te bepalen. Hierin staan de oorzaken, beheersmaatregelen en risicoreductie centraal in plaats van de schuldvraag.

De ISZW lijkt nu ook de lijn van het bedrijfsleven te gaan volgen door op een vijftigtal plaatsen een proef te houden. Hierbij vraagt men, bij ongevallen waar geen zware overtredingen aan ten grondslag liggen, een “veiligheid verbeterplan”. Dit moet onder andere bestaan uit een ongevalsrapportage en de hieruit voortvloeiende verbetermaatregelen. Mocht deze proef een succes zijn, dan wordt de aanpak mogelijk wettelijk verankerd.

Dit is natuurlijk een goede ontwikkeling, maar roept bij veiligheidskundigen vragen op. Het is namelijk toch al decennia verplicht om:

1. Bij bouwprojecten een uitgebreide Risico-Inventarisatie te maken (ontwerp & uitvoering)?
2. De gedefinieerde risico’s te evalueren (= op waarde te schatten)?
3. Beheersmaatregelen te bepalen (risicoreductie)?
4. Het “wie, waar en wanneer” van deze maatregelen vast te leggen?

Als je onze blog op de voet volgt, zal je weten dat nummer 1 en 2 van bovenstaande lijst vallen onder de Arbo wettelijke RI&E en nummer 1 t/m 4 samen het alom bekende Veiligheids & Gezondheidsplan (V&G-plan) is. Heeft dit niet veel weg van het plan dat ISZW nu achteraf gaat vragen?

Misschien zijn wij te kritisch en hebben alle bezochte bedrijven een goed V&G-plan en ondanks dat toch gewoon “ongevalspech”. Maar in het kader van “voorkomen is beter dan genezen” willen wij toch de noodzaak van een goed, volledig en projectgericht V&G-plan bepleiten (dus niet: copy/pasten). De bedrijfsveiligheidskundige moet het maken van zo’n plan in de vingers hebben.
Heeft u deze professional niet of heeft deze al een volle agenda, Disc kan u hier vakkundig mee helpen. Wij hebben al 25 jaar ervaring met V&G-management. Mocht het onbedoeld toch misgaan, dan behoren ook ongevalsonderzoek, rapportage en “lessons learned” tot de vaardigheden van Disc.